جنبش ها و قیام های شیعی

وفات داعی کبیر مؤسس حکومت علویان در طبرستان

 وفات داعی کبیر مؤسس حکومت علویان در طبرستان

(سوم رجب ، سال 270 هجری قمری)

حسن بن زید، بن محمد، بن اسماعیل، بن حسن، بن زید، بن امام حسن مجتبی(ع)، معروف به داعی کبیر در مدینه منوره از بانویی صالحه که از نوادگان امام زین العابدین(ع) بود ، دیده به جهان گشود و در همین شهر رشد و ترقی یافت و پس از پشت سر گذاشتن دوران نوجوانی به قیام های  شیعیان و مبارزان زیدی مذهب متمایل شد و در قیام یحیی بن عمر(از نوادگان امام زین العابدین(ع) ) در کوفه حضور داشت و پس از شکست قیام، به سمت ایران متواری گردید و پس از مدتی در شهر " ری " ساکن گردید. تا این که در سال 250 هجری قمری به دعوت مردم ستم دیده و رنج کشیده طبرستان به منطقه رویان در غرب مازندران رفت و رهبری قیام مردان مبارز این بخش را برعهده گرفت .وی با یاری و کمک های همه جانبه اهالی طبرستان ،  عاملان طاهریان را که در ظلم و ستم و فشار سنگین خود بر مردم منطقه ، از حد وحدود گذشته بودند ، از منطقه بیرون و دستشان را کوتاه کرد . از این جهت ، خشم خلفای عباسی را برانگیخت و معتز بالله علاوه بر وادار کردن طاهریان ، خودش نیز رأسا با اعزام نیرویی سنگین به فرماندهی موسی بن بغا به جنگ خونین با علویان طبرستان پرداخت و لشکریانش در شهرهای قزوین ، ابهر ، زنجان و ری به نبرد با عاملان و هواداران علویان اقدام و خون ریزی های زیادی به راه انداختند و پس از اشغال مجدد این شهرها، گردانی سفاک و جرار به فرماندهی مفلح به گرگان و طبرستان هجوم آورد و قدرت علویان را درهم شکست . ولیکن داعی کبیر با دلیری و مدیریت نظامی ویژه خویش دوباره علویان و هواداران طبرستانی و گیلانی را گرد آورد و شهرهای طبرستان را یکی پس از دیگری آزاد ساخت و مخالفان محلی و داخلی خویش را نیز با مهارت خاص از میان برد و سراسر طبرستان را در زیر پرچم سفید علویان درآورد . علاوه بر خلفای عباسی و دست نشاندگانش در شرق ایران ، صفاریان نیز پس از فتح خراسان به سمت طبرستان هجوم آورده و با حکومت علویان درگیر شدند. در این نبرد، یعقوب بن لیث صفاری به جنگ داعی کبیر در طبرستان رفت ، ولی او نیز نتوانست این سید علوی را از میان بردارد . 
داعی کبیر به مدت بیست سال حکومت کرد و در این مدت علاوه بر طبرستان ، گاهی گستره حکومت خویش را به گرگان ، دهستان ، سمنان ، ری ، قزوین ، زنجان و بخش هایی از دیلم و گیلان نیز می رسانید و آوازه خودش را فرا منطقه ای کرد .
داعی کبیر اهالی طبرستان را با مکتب اهل بیت (ع) و مذهب شیعه آشنا کرد و باعث گرایش آنان به خاندان رسول خدا (ص) شد و لیکن وی تعصب خاصی در اعتقاد به زیدی گرایی داشته و تلاش می کرد مردم را زیدی مذهب کند . بدین جهت گاهی با شیعیان امامیه رفتار دوستانه ای اعمال نمی کرد .
به هر روی این مبارز علوی پس از بیست سال حکومت ، در اواخر عمرش به مدت یک سال بیمار شد و در سوم رجب سال 270 هجری قمری در شهر آمل بدرود حیات گفت و در همان شهر دفن گردید . 
---------------------------------------------

منابع:

نک : تاریخ طبرستان ( ابن اسفندیار) ؛ تاریخ طبرستان ( اعتماد السلطنه ) ؛ تاریخ مازندران ( شیخ علی گیلانی ) ؛ تاریخ ابن خلدون ، ج2 ، ص443 ؛ منتهی الأمال ، ج1 ، ص247 ؛ بحار الأنوار ، ج1 ، ص70 ؛ المسائل الجارودیة ، ص7 ؛ تاریخ الطبری ، ج8 ، ص147     

• قبلی
• بعدی