سایر فعالیت ها

برگزاری کارگاه مدیریت اطلاعات برای پژوهشکده تاریخ و سیره

برگزاری کارگاه مدیریت اطلاعات برای پژوهشکده تاریخ و سیره

دوشنبه 17 آبان 1395 کارگاه آموزشی«مدیریت اطلاعات» از سوی مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی به درخواست پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) در تالار شیخ انصاری پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار گردید.

در این کارگاه که رئیس، تعدادی از اعضای شورای پژوهشی، اعضای هیأت علمی، محققان و کارشناسان پژوهشکده تاریخ و سیره حضور داشتند، دو محور مدیریت اطلاعات، یعنی اصطلاح نامه و نمایه سازی، از جانب همکارمان حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسین حسن زاده و این جانب(سید تقی واردی) در دو جلسه 2 ساعته قبل و بعد ظهر مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

به گزارش وبسایت مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی( www.islamicdoc.org)، در بخش اول(قبل ظهر) حجت الاسلام و المسلمین حسین حسن زاده مدیر گروه پژوهشی اصطلاحنامه مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ضمن بیان ضرورت اجتناب ناپذیر مدیریت اطلاعات در حوزه های مختلف علوم اسلامی از جمله در حوزه تاریخ و سیره اهل بیت(ع) توضیحاتی را درباره اصطلاح نامه و فواید آن در نحوه مدیریت اطلاعات ارائه داده و تأکید کرد: برای مدیریت اطلاعات در حوزه تاریخ و سیره باید مجموع اصطلاحات و کلید واژه های مورد مراجعه کاربران در این حوزه در سه ضلع اساسی یعنی اضلاع واژه های مترادف ، واژه های سلسله مراتبی و واژه های وابسته بر اساس استانداردهای پذیرفته شده در حوزه مدیریت دانش طبقه بندی شده و در یک برنامه نرم افزاری با عنوان "اصطلاح نامه تحت وب" که برای همین امر در نظر گرفته شده است ذخیره گردد.
در بخش دوم(بعد ظهر)، این جانب به عنوان مدیر گروه نمایه سازی مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، مقوله نمایه سازی را از جهات مختلف مورد بحث و بررسی قراردادم.
در باره ضرورت پرداختن به مدیرت اطلاعات، اظهار داشتم: عصر ما عصر اطلاعات و فزونی آن در هر روز و حتی هر ساعت است. در سال 1900 میلادی هر صد سال حجم اطلاعات بشر دو برابر می شد، در سال 1950 هر 50 سال، در سال 1995 هر یک سال و هم اکنون هر 6 ماه کُل اطلاعات دو برابر می شود.
به گفته دانشمندان: در سال 2010 میلادی حجم کل اطلاعات ذخیره شده در جهان برای نخستین بار به یک زتابایت(Zettabyte)  رسید و پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال 2022 هزار برابر شود. برای فهم بهتر این رقم، اگر هر بایت را یک شن کوچک درنظر بگیرید، یک زتابایت به اندازه مصالح به‌کار رفته در 400 سد بزرگ خواهد بود.
علوم بشری، از جمله علوم اسلامی، گستردگی فراوانی پیدا نموده و از حالت بسیط و سنتی سابق که در تعدادی از کتاب¬ها محدود بوده خارج و در عرصه سایبری و الکترونیکی قرار گرفته است و هر روز بر حجم آن¬ها افزوده می گردد(حد اقل یک میلیون صفحه الکترونیکی).
با پیشرفت علوم و تکنولوژی دسترسی به آن¬ها برای همگان فراهم شده، ولیکن نابسامانی عجیبی بر آن¬ها حاکم است. بدین لحاظ جستجو و یافتن اطلاعات دلخواه از بین آن همه اطلاعات بسیار دشوار و وقت گیر شده و هیچ سیستم و یا موتورجستجوگری(از جمله گوگل و یاهو) نمی تواند نیاز جستجوگران را برآورده کند.
دانشمندان کتابداری و اطلاع رسانی «نمایه سازی اطلاعات» را برای رفع این مشکل، کارساز دانسته و آن را بارها مورد امتحان و اجرا قرار دادند و رضایت نسبی خویش را از آن اعلان نموده اند.
 بی تردید، اگر  اطلاعات یک رشته از رشته های علوم اسلامی و یا مجموعه ای از اطلاعات مورد نیاز لازم باشد که سازماندهی گردد، چاره ای نیست جز این که به شیوه نوین نمایه سازی گردند.
- در مورد کتاب و یا مقالات پژوهشی نیز باید توجه داشت که نمایه های آن¬ها محدود در همان کتاب و یا آن مقاله باقی نمی مانند و برای مدیریت صحیح آن¬ها لاجرم باید  در یک سیستم نرم افزاری هوشمند و جامعی قرار گیرند تا قابل بازیابی در حدّ وسیع و به صورت سریع و آسان بوده و برای کاربران قابل استفده باشند.
بدین لحاظ پیش از انباشته و انبار شدن آن¬ها و تحمل هزینه های سنگین مالی و وقتی، لازم است به فکر چنین سیستمی باشند.
سپس مباحث نمایه سازی را با بحث هایی چون تعاریف نمایه و نمایه سازی، اهداف نمایه سازی، کارکردهای نمایه سازی، تفاوت نمایه با فهرست مندرجات، محمل های نمایه سازی، زبان های نمایه سازی، اقسام نمایه سازی از حیث محتوایی، رویکردهای نمایه سازی موضوعی، فرایند نمایه سازی، انواع واژگان نمایه ای، نمایه ترکیبی و... مورد بررسی قرارداده و به پرسش های حاضران پاسخ گفتم.
در انتهای جلسه پیشنهاد دادم که اطلاعات مربوط به تاریخ و سیره اهل بیت(ع)، بیش از سایر موضوعات و رشته های تخصصی نیاز به مدیرت محتوایی به روش نمایه سازی و بر اساس اصطلاح نامه تخصصی دارد.

• قبلی
• بعدی