تاریخ هجری قمری

یادی از واقعه حرّه و قتل عام اهالی مدینه توسط سپاهیان یزید

 یادی از واقعه حرّه و قتل عام اهالی مدینه توسط سپاهیان یزید

به مناسبت 27 ذی حجّه، که سال روز واقعه حرّه و قتل عام بی رحمانه اهالی مدینه منوره توسط سپاهیان سفاک یزید بن معاویه در سال 63 هجری قمری است و قریب به سه سال بعد از واقعه جانگداز کربلا و شهادت امام حسین(ع) و یاران وی در کربلا، در شهر مقدس مدینه به وقوع پیوست، مناسب است یادی از آن نموده و تشابه رفتار آنان با یزیدیان زمان در عراق، سوریه و یمن را بیشتر لمس و تصور نماییم.

پس از شهادت امام حسين(ع) و ياران وفا دارش در سرزمين کربلا و اسير شدن بازماندگانشان به دست سپاه يزيد بن معاويه و افشاگري بازماندگان اهل بيت(ع)، مانندامام زين العابدين(ع)،حضرت زينب کبري(س)، حضرت رباب همسر امام حسين(ع)وديگر اسيران و هواداران اهل بيت(ع)، جوّ عمومي مسلمانان نسبت به يزيد بن معاويه و کردار غير اسلامي وي متغير و او در جامعه اسلامي بي مقدار و ستمگر شناخته شد و روز به روز تنفر مردم نسبت به وي و عاملان و مزدورانش زياد تر مي گرديد.

يزيد بن معاويه براي کاهش نارضايتي هاي مردمي ، تعدادي از معاريف و بزرگان حجاز را به دمشق دعوت و از آنان پذيرايي نيکي به عمل آورد و بخشش هاي زيادي به آنان نمود، تا آنان را از اين راه به حکومت خود جذب و از طریق آنان جوّ متشنج و متلاطم جامعه را آرام و تنفر عمومي مردم رااز حکومت بکاهد.

وليکن کردار يزيد نتیجه ای نداد و بر عکس این ماجرا به زیان وی تمام شد. زيرا آن هايي که به کاخ يزيد رفتند ، چيز هايي از يزيد و درباريان او ديده بودند که پيش ازاين هرگز چنين تصوري در باره وي نداشتند و تازه فهميدند که امام حسين(ع)به حق بر ضد وی قيام کرد و در اين راه مظلومانه کشته شد.
بدين جهت آنان نيز به افشاگري يزيد پرداخته و هر آنچه ديده بودند براي مردم بيان کردند و بخشش هاي يزيد و تطميع هاي وي تأثيري در اين ماجرا  نداشت.

عبدالله بن حنظله یکی از دعوت شدگان به دمشق بود که پس از بازگشت به مدینه منوره دیدگاهش نسبت به یزید تغییر کرد.
وی فرزند شهيد نامدار اسلام " حنظله غسيل الملائکه " بود که پدرش  پس از ازدواج ، در همان بامداد شب زفافش  به جنگ اُحُد رفت و در همان جنگ به شهادت رسید و از آن به بعد ، به حنظله غسيل الملائکه معروف شد . ولي فرزندي از او به جای ماند که عبدالله ناميده مي شد و با مراقبت و تربيت مادرش رشد و ترقی يافت و از بزرگان و معاريف مدينه منوره گرديد.
وي پس از بازگشت از شام ، در جمع مردم مدينه خطبه اي خواند و چنين گفت : فو الله  ما خرجنا علي يزيد حتّي خفنا أن نرمي بالحجارة من السماء...؛ به خدا سوگند ما بر عليه يزيد قيام نکرديم مگر اين که مي ترسيم [ با سکوت و سازش ما بااو ]از آسمان سنگ بر ما ببارد.زيرا او مردي است که ازدواج با مادران ، دختران و خواهران را مباح مي کند و در روز روشن خمر مي نوشد و به نماز بي توجهي مي کند.

عبد الله بن حنظله بدين طریق چهره واقعي يزيد بن معاويه ، خليفه غاصب و ستمگر را براي اهالي مدينه منوره روشن نمود و آنان رابه نافرماني و قيام عمومي بر ضد او فرا خواند.
سر انجام اهالي اين شهر مقدس به رهبري عبدالله بن حنظله ، بر عامل يزيد در اين شهر يعني عثمان بن محمد بن ابي سفيان فشار آورده و او را به همراه تمامي افراد خاندان ستم پيشه بني اميه و هوادارانشان از شهر اخراج کردند و شهر را به تصرف خويش در آوردند. در همين هنگام عبدالله بن زبير نيز در مکه معظمه قيام کرد و اين شهر را از دست بني اميه بيرون آورده بود.
يزيد بن معاويه براي سر کوبي مردم حجاز مسلم بن عقبه را که به خون ريزي و جنايت کاري معروف بود با سپاهي عظيم به سوي آنان گسيل داشت واين سپاه از راهنمايي هاي عبد الملک بن مروان که از فراريان مدينه بود ، اطلاعات لازم را به دست آورد و سر انجام در 27 ذي حجّه سال 63 هجری قمري به شهر مدينه منوره هجوم آوردند و با انقلابيون و مخالفان بني اميه به نبرد پرداختند.
انقلابيون مدينه تا توان داشتند به رزم بي امان خود ادامه دادند ولي سپاه حجيم و پر تعداد شامي توانشان را بُريده و آنان را وادار به شکست سنگين نمودند.
 تعداد زيادي از مردم مدينه کشته و زخمي گرديدند و عده اي نيز فرار کرده و به عبذالله بن زبير در مکه معظمه پيوستند.عبدالله بن حنظله و فرزندان وي دراين نبرد نابرابر به شهادت رسيدند.
مسلم بن عقبه سه روز جان ، مال و ناموس اهالي مدينه را بر لشکريانش مباح کردو سپاهيان بي نزاکت شامي چنان وحشي گري هایی در این شهر مقدس از خود به جای گذاشتند که روي تاريخ را سياه کردند و بر هيچ يک از بازماندگان صحابه رسول خدا(ص)و فرزندان و نوادگانش ترحم نکردند و قتل عام بزرگي به راه انداختند.
گويند قريب هزارو هفتصد تن از بزرگان و بزرگ زادگان و حدود ده هزار نفر از ساير مردم مدينه در اين واقعه قتل عام شدند.
لشکريان يزيد بنا به فرمان وي تنها به بيت معظم حضرت امام زين العابدين(ع)و علي بن عبدالله بن عباس متعرض نشدند.(1)
اين واقعه هولناک را رسول خدا(ص) پیش از آن ، در سفري که به مکه معظمه مي رفت در سرزمين حرّه [ واقع در يک مايلي بيرون مدينه] پيش گويي کرد و براي آن بسيار متأثر شد.(2)
---------------------------------------------------------

منابع:

1- نک : تاريخ الطبري ، ج 5، ص 485 ؛ تاریخ خلیفة بن خیاط ، ص 192 ؛ اسد الغابة ، ج 3، ص 219  ؛ منتهي الآمال ، ج 2 ، ص 33 ؛ تاريخ اُمراء المدينة المنورة ، ص 59
2- بحار الانوار ،ج 81 ، ص 125

(بر گرفته از کتاب روزشمار تاریخ اسلام(ماههای ذی قعده و ذی حج)، تالیف سید تقی واردی، نشر دارالثقلین)

• قبلی
• بعدی