اخلاقی و عبادی

أعمال عبادي شب هاي قدر

انا انزلناه في ليلة القدر ، و ما ادريک ما ليلة القدر ، ليلة القدر خير من الف شهر ...

شب قدر شبي بزرگ و شريف سال است و در تمامي سال، شبي به عظمت و فضيلت آن نمي رسد و عمل عبادي در اين شب ، بهتر از عمل در هزار ماه است و در چنين شبي قرآن کريم بر پيامبراکرم(ص) نازل گرديد و قلب شريف آن حضرت با انوار آيات الهي منور گرديد. هم چنين در شب قدر، تقدير امور سال از سوي پروردگار متعال انجام مي گيرد و فرشتگان و روح ( که اعظم فرشتگان است) در اين شب به اذن پروردگار متعال بر زمين نازل مي شوند و به محضر امام زمان(ع) مشرف شده و آن چه براي هر کسي مقدر شده است، بر آن حضرت عرضه مي کنند. سوره قدر (نود و هفتمين سوره قرآن مجيد) در خصوص همين شب نازل گرديد.

 البته در اين که شب قدر چه شبي از سال است ، همه مسلمين ( اعم از شيعه و اهل سنت ) معتقدند که در ماه مبارک رمضان است وليکن در چه شبي از اين ماه قرار گرفته اتفاقي بين آنان نيست. شيعيان اين شب را در يکي از شب هاي نوزدهم ، بيست و يکم و بيست سوم ماه مبارک رمضان مي دانند و در بين اين سه شب ، دو شب دوم را قوي دانسته و در بين آن دو شب ، شب بيست و سوم را با وجود برخي از قراين و نشانه ها قوي تر از بقيه مي دانند. اما در عمل تفاوتي بين آن سه قائل نبوده و هر سه شب را به عنوان شب قدر گرامي مي دارند و اين سنتي است حسنه که از پيامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) تأسي مي نمايند.
به هر روي، أعمال و عبادات شب هاي قدر بر دو دسته اند:

دسته اول: اعمالي که به طور مشترک، در هر سه شب انجام مي گيرند.

دسته دوم: اعمال مخصوص هر يک از سه شب قدر.

اما اعمال مشترک ليالي قدر عبارتند از:

1- غسل.

بهتر است مقارن غروب آفتاب روز قبل ، اين غسل را انجام دهد و با همان، نماز مغرب شب نوزدهم را به جاي آورد.

2- نماز شب قدر.

اين نماز دو رکعت است، که در هر رکعت پس از حمد، هفت بار سوره توحيد را قرائت کند و پس از سلام، هفتاد بار بگويد: استغفرالله و اتوب اليه.

3- قرآن به سر نمودن و خدا را به معصومين(ع) سوگند دادن.

4- زيارت مخصوص امام حسين(ع).

5- شب زنده داري (احياء).

6- صد رکعت نماز، به پنجاه سلام ، که در هر رکعت پس از حمد، ده بار سوره توحيد را قرائت کند.

7- خواندن دعاي جوشن کبير.

8 - خواندن دعاهاي وارده ديگر.

اما اعمال مخصوص هريک از سه شب قدر :

الف - شب نوزدهم ماه رمضان

اعمال عبادي اين شب بزرگ ، عبارتند از:

1- صد بار استغفار.

2- صد بار لعن بر قاتلان اميرمؤمنان(ع) ( اللهم العن قتله اميرالمؤمنين)

3- خواندن دعاي: اَللهم اجعل فيما تقضي و تقدّر ...

4- خواندن دعاهاي مأثوره ديگر.

ب - شب بيست و يکم ماه رمضان، دومين شب قدر

فضيلت شب بيست و يکم ماه رمضان از فضيلت شب نوزدهم ماه رمضان زيادتر است.اعمال مشترکه اي که در آن جا ذکر کرده ايم، براي شب بيست و يکم نيز جاري است.

از روايات متعدد به دست مي آيد، که شب قدر، يکي از دو شب بيست و يکم و بيست و سوم ماه رمضان است. از باب نمونه، به اين دو روايت توجه فرماييد:

1- عن حمران قال: سئلت أبا عبدالله(ع) عن ليله القدر، قال: هي في اِحدي و عشرين و ثلاث و عشرين.

2- عن عبدالواحد بن المختار الأنصاري قال: قلت لأبي جعفر(ع): أخبرني عن ليله القدر، قال: التمسها في ليله اِحدي و عشرين و ثلاث و عشرين، فقلت: أفردهالي، فقال: و ما عليک أن تجتهد في ليلتين.

به هر روي، اعمال اين شب عظيم عبارتند از:

1- آغاز اعتکاف در مسجد.

2- رفتن به سوي مرقد مطهر اباعبدالله الحسين(ع) و شب زنده داري در آن مکان شريف .

3- خواندن اين دعا در هر شب از دهه آخر ماه رمضان: اعوذ بجلال وجهک الکريم ان ينقضني عني ...

4- خواندن اين دعا : اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شريک له ، و اشهد ان محمدا عبده و رسوله و اشهد ان الجنه حق و...

5- خواندن اين دعا ، پس از هر فرائض و نوافل: اللهم أدّعنا حقّ ما مضي ...

6- خواندن اين دعا در هر شب از دهه آخر ماه رمضان: اللهم انّک قلت في کتابک المنزل شهر رمضان ...

7- خواندن دعاي: يا مولج الليل في النهار و مولج النهار في الليل ...

8- خواندن دعاي: لا اله الا الله مدبر الامور،و مصرف الدهور و...

ج - شب بيست و سوم ماه مبارک رمضان: سومين شب قدر.

گرچه وجود شب قدر در ميان سه شب از ماه مبارک رمضان، يعني شب هاي نوزدهم، بيست و يکم و بيست و سوم محتمل است، وليکن احتمال دو شب آخري بيشتر است.

هم چنين در بين دو شب آخر، شب بيست و سوم احتمالش بيشتر است. بلکه از برخي روايات و توصيه هاي پيامبر(ص) و امامان معصوم(ع) به اصحاب و خانواده خويش، به دست مي آيد که شب قدر، متعيناً شب بيست و سوم ماه رمضان است.

ضمره انصاري از پدرش روايت کرد، که وي از پيامبراکرم(ص) شنيده است که شب قدر، شب بيست و سوم است .

هم چنين " زراره " از عبدالواحد بن مختار انصاري روايت کرد: سألت اباجعفر(ع) عن ليله القدر، فقال: أخبرک و الله ثم لا أعمي عليک، هي اول ليله من السّبع الآخر.

يعني : از امام محمد باقر(ع) پرسيدم: شب قدر چه شبي است؟ آن حضرت فرمود: به خدا سوگند، تو را به آن خبر مي دهم. پس فراموشت نشود و آن نخستين شب هفته آخر ( ماه رمضان ) است.

زراره پس از نقل حديث گفت: آن ماه رمضان، بيست و نه روز بود. بنابراين نخستين شب هفته آخر، همان شب بيست و سوم خواهد بود. اما از اين که معصومين(ع) آن را بالخصوص تعيين نمي کردند، بدين جهت بود که مسلمانان از اين ماه شريف، مخصوصاً در اين سه شب بزرگ رمضان، با شب زنده داري و عبادت زياد، ثواب بيشتري نصيب خود نمايند.

به هر روي اين شب به مانند شب هاي قدر ديگر، أعمال مشترک و أعمال ويژه اي دارد، که اعمال مشترک آن ها را در شب نوزدهم بيان کرديم.

اما اعمال ويژه اين شب عبارتند از:

1- غسل.

بريد بن معاويه نقل کرد که امام صادق(ع) را ديدم که يک بار در سر شب و يک بار در آخر شب بيست و سوم ماه رمضان غسل نمود.

2- خواندن دعايي که در آثار علما و محدثين قديم شيعه يافت شده است: اللهم اِن کانَ الشّک في أنّ ليله القدر فيها أو فيماتقدّمها واقع ، فانه فيک وفي وحدانيک ...

3- خواندن دعاي روايت شده از رسول خدا(ص):َسبوح قدّوس رِبُّ الملائکه و الرّوح ...

4- خواندن دعاي دهه آخر ماه رمضان: َيا ربّ ليله القدر و جاعلها خيراً من الف شهر ...

5- خواندن دعاي:اللهم اِياکَ تعمدت الليله بحاجتي و بک انزلت فقري...

6- خواندن دعاي: اللهم اجعلني من أوفر عبادک نصيباً من کل خير...

7- خواندن دعاي:اسألک مسألهَالمسکين المستکين، و ابتهل اليک ...

8- خواندن دعاي: اللهم ِاِني اسئلک سئوال المسکين المستکين، و ابتغي اليک ...

9- خواندن دعاي: اللهمِ اجعل فيما تقضي و فيما تقدّر من الأمر المحتوم ...

10- قرائت سوره هاي عنکبوت، روم و دخان و هزار بار سوره قدر.

11- دعاي امام حسن(ع) در شب قدر: يا باطناً في ظهوره و يا ظاهراً في بطونه ...

12- زيارت امام حسين(ع) .

13- دعا براي هدايت گمراهان و دعا براي استمرار و استحکام توفيق اهل توفيق و ايمان.

14- شب زنده داري و عبادت در مسجد.

15- خواندن و تکرار کردن دعاي فرج آقا امام زمان(ع): اللهم کن لوليک الحجه بن الحسن(ع) ...

16- خواندن دعاي: اللهم امدد في عمري و اوسع في رزقي ... (1)

------------------------

1. نک : الکافي ( شيخ کليني ) ، ج2 ؛ الاقبال بالاعمال الحسنه (سيد بن طاووس)، ج1، از ص 313 الي 387 ؛  مفاتيح الجنان (شيخ عباس قمي)، اعمال شب بيست و يکم ماه رمضان ؛ وقايع الايام (شيخ عباس قمي)، از ص 38 الي 45 .

• بعدی