تاریخ هجری قمری

صادق آل محمد ، تبيين کننده مکتب اهل بيت (ع)

در آستانه 25 شوال المکرم، سالروز شهادت پيشواي ششم شيعيان، حضرت امام جعفر صادق (ع) قرار داريم. همان امام همامي که مکتب تشيع و مذهب اماميه اثني عشريه به وي منسوب و پيروان اين فرقه محقه را جعفري مي نامند.

به راستي امام جعفر صادق (ع) بخاطر استفاده از فرصت هاي به دست آمده بين تغيير و تحول دو دولت غاصب، يعني افول امويان و ظهور عباسيان، بيشترين بهره هاي لازم در تبيين مکتب اهل بيت (ع) و اسلام راستين و ناب محمدي را با تربيت شاگردان فراوان و پديدآوردن يک فرهنگ جديد گرايش به اهل بيت(ع) و نشر علوم اسلامي و قرآني به دست آورد و نام شيعه و مکتب تشيع را از انزوا و اختفا بيرون آورد و آن را فراگير و جهاني نمود.

 به برکات همان زحمات هدفمند و تلاش هاي بي وقفه آن امام معصوم و زمان شناس و ساير امامان معصوم (ع) و اصحاب و ياران و شاگردان و پيروان آنان بود که امروز نه تنها در ايران، عراق و کشورهاي ديگر خاورميانه، بلکه در اقصي نقاط عالم، اعم از آسيا، آفريقا، آمريکا و اروپا نام شيعه زنده و براي همگان آشنا است و هر کجا عدالت محوري و خداجويي مطرح باشد، بي ترديد پيروان مکتب اهل بيت (ع) يا بنيان گذار آن بوده و يا حمايت کننده و شارژ کننده اصلي آن هستند.

به هر روي، ضمن عرض سلام و تحيت به روح ملکوتي اين امام مظلوم و معصوم و عرض تسليت شهادت وي به بقية الله الاعظم حضرت حجت بن الحسن (ع) و عموم علما، سادات و شيعيان ولايتمدار، توجه شما عزيزان را به زندگينامه اجمالي آن حضرت که بر گرفته از کتاب خودم به نام « خاندان عصمت (ع) » مي باشد جلب مي نمايم :

زندگينامه امام جعفر صادق (ع)

نام: جعفر بن محمد .

کنيه: ابوعبدالله، ابواسماعيل و ابوموسى.

القاب: صادق، فاضل، صابر، طاهر، قائم، کافل و منجى.

مشهورترين لقب آن حضرت «صادق» است. اين لقب به خاطر صدق گفتار آن حضرت و تمايز از جعفر کذاب، که در عصر امام زمان (ع) ادعاى امامت کرده بود، به آن حضرت داده شد.

منصب: معصوم هشتم و امام ششم شيعيان.

تاريخ ولادت: هفدهم ربيع‏الاول سال 80 هجرى.

برخى مورخان، تاريخ تولد آن حضرت را اول رجب سال 80 هجرى و برخى ديگر سال 83 هجرى دانسته‏اند؛اما قول اول مشهور است و اين روز مطابق است با روز ولادت پيامبر اکرم (ص).

محل تولد: مدينه مشرفه، در سرزمين حجاز (عربستان سعودى کنونى).

نسب پدرى : امام محمد باقر بن على بن حسين بن على بن ابى‏طالب (ع).

نام مادر: فاطمه، مکنّى به‏ام فَروه بنت قاسم بن محمد بن ابى بکر.

ام فَروه، که فرزندزاده جناب محمد بن ابى بکر بود، مقام والايى در بين زنان زمان خويش داشت. امام صادق (ع) درباره شأن او فرمود: مادرم از جمله زنانى بود که ايمان آورد و تقوا پيشه کرد و نيکوکارى نمود، و خدا نيکوکاران را دوست دارد.

اين زن از تربيت‏ شدگان مکتب امام زين‏ العابدين (ع) و امام محمد باقر (ع) است.

مدت امامت: از زمان شهادت پدرش، امام محمد باقر (ع) در هفتم ذى‏حجه سال‏114 هجرى تا 25 شوال سال 148 هجرى، به مدت 34 سال.

تاريخ و سبب شهادت: 25 شوال سال 148 هجرى، در سن 65 سالگى، به وسيله زهرى که منصور دوانيقى به آن حضرت خورانيد.

برخى تاريخ شهادت آن حضرت را نيمه رجب سال 148 هجرى دانسته‏اند.

محل دفن: قبرستان بقيع، در مدينه مشرفه، در جوار قبر پدر و جدش و امام‏حسن مجتبى (ع) (در عربستان سعودى کنونى).

همسران: 1. فاطمه بنت حسين. 2. ام حميده (حميده مصفاة). و چند ام ولد ديگر.

فرزندان: 1. امام موسى کاظم (ع). 2. اسماعيل. 3. عبدالله. 4. محمد ديباج. 5. اسحاق. 6. على عريضى. 7.عباس. 8. ام فروه. 9. فاطمه. 10. اسماء..

اصحاب وياران : تعداد راويان و اصحاب امام صادق (ع) بيش از چهار هزار نفر است که از محضر آن حضرت بهره‏مند شده و در جهان اسلام به انتشار علوم اهل بيت(ع) پرداختند. در اين جا به نام برخى از بزرگان اصحاب و راويان آن حضرت اشاره مى‏گردد:

زمامداران معاصر:
1. عبدالملک بن مروان (86-65 ق.).
2. وليد بن عبدالملک (96-86 ق.).
3. سليمان بن عبدالملک (99-96 ق.).
4. عمر بن عبدالعزير (101-99 ق.).
5. يزيد بن عبدالملک (105-101 ق.).
6. هشام بن عبدالملک (125-105 ق.).
7. وليد بن يزيد (126-125 ق.).
8. يزيد بن وليد (126-126 ق.).
9. مروان بن محمد (132-126 ق.).
تمامى اين خلفا از سلسله بنى اميه و از شاخه بنى‏مروان بودند.
10. ابوالعباس سفاح (136-132 ق.).
11.منصور دوانيقى (158-136 ق.).
اين دو نفر از سلسله بنى‏عباس بودند.

امام صادق (ع) که معاصر دو سلسله بنى اميه و بنى عباس بود، از هر دوى آنها سختى‏ها و آزارها و بى‏مهرى‏هاى فراوانى ديد؛ اما چون آن حضرت در انتهاى دوران خلافت امويان و ابتداى خلافت عباسيان مى‏زيست، از فترت به وجود آمده در زمان انتقال خلافت از خاندان غاصبى به خاندان غاصب ديگر، زمينه ترويج و تبليغ مکتب اهل بيت(ع) را مناسب ديد و از اين فرصت پيش آمده، بيشترين بهره را نصيب اسلام و مسلمانان کرد.

آن حضرت، با تشکيل حوزه علميه و تعليم و تربيت شاگردان مبرزى چون هشام، زراره و محمد بن مسلم، تحوّل شگرفى در جهان اسلام و مذهب شيعه پديد آورد. به همين جهت به شيعيانِ امامىِ اثنا عشرى، شيعه جعفرى نيز گفته مى‏شود.

نمايه موضوعي رويداهاي مهم :

1. شهادت امام محمد باقر (ع)، پدر ارجمند امام جعفر صادق (ع)، در سال 114 هجرى.

2. قيام زيد بن على (ع)، عموى امام جعفر صادق (ع) بر ضد امويان و شهادت او در اين واقعه، در سال 121 هجرى.

3. گسترش نهضت بنى‏هاشم (علويان و عباسيان)، در سراسر قلمرو حکمرانى امويان.

4. سرنگونىِ سلسله امويان و پيروزىِ عباسيان و تسخير خلافت اسلامى توسط ابوالعباس سفاح، در سال 133 هجرى.

5. قيام علويان بنى‏الحسن (ع) بر ضد عباسيان و سرکوب شدن آنان به دست منصور دوانيقى.

6. بهره‏جويىِ امام صادق (ع) از فرصت به دست آمده از نبرد ميان عباسيان و امويان، براى تشکيل حوزه علمىِ اسلامى و تربيت هزاران شاگرد در رشته‏ هاى فقه، تفسير و علوم قرآن، کلام، شيمى، تاريخ و غيره، در مدينه مشرفه.

7. فراخوانىِ امام صادق (ع) از مدينه به بغداد، توسط سفاح عباسى و زير نظر قرارگرفتن آن حضرت.

8. فراخوانىِ مجدد امام صادق (ع) از مدينه به بغداد، توسط منصور دوانيقى و اذيت و آزار آن حضرت.

9. وفات اسماعيل، پسر امام صادق (ع)، در سال 142 هجرى و اندوه فراوان آن حضرت در اين مصيبت.

10. رفتار نامناسب عاملان منصور دوانيقى، در مدينه، با امام صادق (ع) و بسيارى از علويان.

11. مبارزه علمى و فرهنگىِ امام صادق (ع) و ياران ايشان با مخالفان، ملحدان و مدعيان دروغين.

12. مسموميت امام صادق (ع) و شهادت آن حضرت، در سال 148 هجرى، به دستور منصور دوانيقى.

13. به خاک‏سپارى پيکر مطهر امام صادق (ع)، در قبرستان بقيع، در کنار قبر پدر، جد و عمويشان، امام حسن مجتبى (ع).

( بر گرفته از کتاب خاندان عصمت ، تاليف سيد تقي واردي)

• قبلی