امام جعفر صادق(ع)

علت انتساب شيعه اماميه به شيعه جعفري

علت انتساب شیعه امامیه به شیعه جعفری

یکی از بحث هایی که درباره امام جعفر صادق(ع) مطرح است، آن است که پيروان مکتب اهل بيت (ع) را علاوه بر نام هاي مختلف، شيعيان جعفري نيز می گویند که مرادشان شيعيان امام جعفر صادق (ع) است، با اين که امام جعفر صادق (ع) نه امام اول شيعيان بود و نه امام آخر آنان، بلکه دُرست در وسط امامان قرار داشت و از ميان دوازده امام معصوم (ع) ايشان امام ششم شيعيان است ولي با اين حال، شيعه امامي اثني عشري را به وي نسبت داده و مي گويند شيعه جعفري .

علت اين انتساب چيست؟ چرا شيعيان علوي و يا شيعيان اثني عشري و يا شيعيان مهدوي، شيعيان جعفري خوانده مي شوند؟

گرچه اين بحث نياز به تحليل و تفصيل بيشتري دارد و مجال واسع ديگري مي طلبد ولي جهت گشودن اصل بحث و بيان اجمالي از آن ، گام نخست را برداشته و منتظر ديدگاه دانشمندان محترم اسلامي و ساير کاربران ارجمند مي باشيم تا از ديدگاه و نظرات ارزشمند آنان بهره مند گرديم.

اما پاسخ اجمالي چنين پرسشي اين است که پس از شهادت امير مومنان امام علي بن ابي طالب(ع) در ماه رمضان سال 40 هجري قمري تا انتهاي غيبت صغراي امام زمان (ع) دو طايفه غاصب و ستمگر بر جامعه اسلامي حکمراني نمودند :اول امويان ، از زمان معاوية بن ابي سفيان تا عصر مروان حمار ( سال 132 هجري قمري ) و دوم عباسيان از حکومت ابوالعباس سفاح تا حکومت مستعصم و حمله مغول ها بر بغداد و پايان دادن به خلافت عباسيان .

در تمام اين مدت ( جز در برخي از مواقع استثنايي ) به امامان شيعه و پيروان و شيعيان آن ها هيچ گونه آزاداي عمل داده نشد و فضايي برايشان گشوده نگرديد و بالعکس هميشه آنان را تحت فشار و اذيت و آزار نگه داشته و صحنه را بر آنان تيره و تار مي کردند ، به طوري که بسياري از امامان معصوم (ع) مقداري از عمر گرانمايه خويش را در زندان ها و تبعيدگاه پشت سر گذاشتند و يا در زندان و خارج زندان به دست عوامل حکومت به شهادت رسيدند و شيعيان آنان نيز وضعيت اسف بارتري داشتند و بسياري از آنان ناچار بودند در خفا زندگي کرده و يا براي حفظ ايمان و عقيده خود مجبور به هجرت به ديار غربت گردند و چه تعداد از آنان که در اين راه جان داده و جام شهادت سرکشيدند.

حکومت امويان و حکومت عباسيان براي بقاي سلطه شيطاني خويش بر جامعه اسلامي دست به چنين کارهايي مي زدند . زيرا اگر اندک فرصتي به امامان معصوم (ع) و پيروان واقعي آنان داده مي شد و فضاي فکري و سياسي برايشان گشوده مي شد ، بي ترديد منطق و حق گرايي و عدالت محوري آنان مردم را جلب و صحنه را بر ستم گران و دنيا طلبان تنگ و تومار حکومت و دولت ظالمانه شان برچيده مي شد.

تنها در برهه اي کوتاه از تاريخ اسلام ، فضايي مناسب براي امامان معصوم (ع) و پيروان مکتب اهل بيت (ع) به وجود آمد و از همين فضاي محدود امامان معصوم (ع) بيشترين استفاده را نمود و مکتب اهل بيت (ع) را نشر دادند.

يکي از اين فضاها ، فترت بين دو طايفه غاصب بني اميه و بني عباس بود،که در اواخر امامت امام محمد باقر(ع) و اوائل امامت امام جعفر صادق (ع) به وجود آمد. اين دو طايفه ستمگر سرگرم درگيري و نبرد هاي سرنوشت ساز بودند ، اولي براي استمرار سلطه و حفظ حکومت امويان و دومي براي به دست آوردن حکومت و نابود کردن خلافت امويان و تاسيس خلافت عباسيان مبارزه مي کردند که سرانجام دومي ها پيروز شده و امويان ستمگر و ستم پيشه را از صفحه روزگار محو و نابود کردند.

در اين برهه حساس که امام پنجم شيعيان حضرت امام محمد باقر (ع) به شهادت رسيده و امام برحق بعدي ، يعني امام جعفر صادق (ع) امامت شيعيان را بر عهده گرفته بود ، افکار و عقايد فراواني در جامعه اسلامي منتشر شده و جوانان و صاحبان علم را به فساد و تباهي مي کشانيد و نحله هاي فکري و فقهي زيادي رشد فزاينده يافتند و جامعه مسلمين را که در بحران سياسي و اجتماعي قرار داشت ، به سرحد انفجار و انحطاط پيش مي برد .

امام جعفر صادق (ع) با استفاده از درگيري هاي دو طرف ، حوزه علميه پدر ارجمندش امام محمد باقر (ع) را فعال تر و پُربارتر نمود و اقدام به تدريس ، تربيت و تهذيب شيفتگان علم و معرفت کرد و از اين راه مکتب اهل بيت (ع) را به آنان آموخت و آوازه چنين موقعيتي در سراسر عالم اسلامي پيچيد و در اندک مدتي هزاران نفر از ديار خويش عازم مدينه منوره شده تا از مجلس درس و بحث صادق آل محمد (ص) بهره مند گردند.

آن حضرت در اين مدت يک نهضت بزرگ علمي و فرهنگي را به وجود آورد و سال هاي درازي مکتب اهل بيت (ع) را بيمه نمود.

البته همان گونه که اشاره شد ، زير ساخت هاي اين نهضت بزرگ را پدرش حضرت امام محمد باقر (ع) فراهم کرده و امام صادق (ع) در واقع آن را به نتيجه رسانده بود.

دشمنان اهل بيت (ع) پس از سال ها خصومت و درگيري با رقباي جنايت کار خويش و به کشتاردادن صدها هزار تن از مردم بي اطلاع ، يک دفعه متوجه شدند که فرهنگ فکري و اعتقادي مردم تغيير کرده و اقبال آنان از اهل بيت (ع) زيادتر شده است.

در اين مدت امام جعفر صادق (ع) با تلاش هاي بي دريغ و حساب شده خويش در جامعه اسلامي فرهنگ سازي نموده و تعداد بي شماري را از غفلت زدگان را به راه مستقيم الهي هدايت و آنان را از جهل و ناداني رهايي بخشيد و صدها تن از شاگردان و دست پروردگان خويش را راهي شهرهاي دور و نزديک گردانيد تا صداي حق و کلام صدق به استماع آنان برسد و آنان را از گمراهي نجات دهد .

بدين گونه بود که سخن سخنرانان و فتواي مفتيان در بسياري از مناطق مسلمين با کلام : قال الباقر و قال الصادق زينت بخشيده مي شد و روح و جان مردم را سيراب مي کرد.

گفته شد در آن زمان بيش از چهار هزار نفر از علما و فقها در کلاس درس امام جعفر صادق (ع) حضور يافته و از چشمه جوشان علم و معرفت وي استفاده مي کردند.

امام صادق (ع) پايه گذار رشته هاي تخصصي علوم بود. عده اي را در فقه ، عده اي را در کلام و اعتقادات ، عده اي را در اخلاق و عرفان ، عده اي را در قضا ، عده اي را در نجوم و فلکيات و همين طور رشته هاي ديگر تربيت و به جامعه اسلامي تحويل داد.

هر کجا شاگردان آن حضرت حضور پيدا مي کردند فضاي علمي آن جا را تغيير داده و زمينه خود نمايي علماي درباري و روحاني هاي وابسته و منحرف را از بين مي بردند.

فقها و علماي غير شيعي با تمام اختلاف و چند دستگي که با هم داشتند به ناچار متحد شده و همگي در برابر شاگردان امام صادق (ع) جبهه گرفتند و از پشتيباني هاي همه جانبه دربار و حکومت هاي وابسته برخوردار بودند ولي حنايشان ديگر رنگي نمي داد و تنها نام امام صادق (ع) و شاگردان و پيروان وي با استقبال عمومي توده ها برخوردار بودند.

از آن زمان حکومت غاصب بني اميه تصميم گرفت از پراکندگي و چندين دستگي فکري و فقهي مخالفان اهل بيت (ع) جلوگيري کرده و آنان را در حد امکان متحد و در برابر امام صادق (ع) به ميدان بفرستد.بدين گونه دستور دادند که غير شيعيان تنها بايد از چهار مذهب فقهي پيروي کنند و تبعيت از غير اين چهار گروه پذيرفته نيست.بدين گونه چهار گروه اهل سنت ( حنفيه ، شافعيه ، حنبليه و مالکيه ) رسميت يافت و هنوز به حياتشان ادامه مي دهند.

با اين حال تشعشع مکتب اهل بيت (ع) شرق و غرب عالم اسلام را گرفته و نام زيباي جعفر بن محمد الصادق (ع) سراسر عالم اسلام را فراگرفت و براي نخستين بار مسلمانان دنيا با فکر و فقه شيعه و رهبر آنان حضرت امام جعفر صادق (ع) آشنا شدند و هر شيعه اي را مي ديدند مي گفتند اين شيعه جعفري است.

بدين گونه شيعه علوي تغيير نام پيدا کرد و تا مدت ها به شيعيان مي گفتند شيعه جعفري .

شيعيان جهان چه در گذشته و چه در عصر حاضر افتخار مي کنند که پيرو چنين امام همامي هستند.

امام صادق (ع) در باره صفات و ويژگي هاي شيعيان فرمود: شيعتنا اهل الورع  والاجتهاد ، و اهل الوفاء و الامانة  ، و اهل الزهد و العباده ، اصحاب احدي و خمسين رکعة في اليوم و الليلة ، القايمون بالليل ، الصائمون بالنهار ، يزکون اموالهم ، و يحجون البيت ، و يجتنبون کل محرم .

يعني: شيعيان ما اهل ورع  و پرهيزگاري و اهل کوشش و اجتهاد و اهل وفا به عهد و امانت داري و اهل زهد و عبادت خداوند متعال و بر پا دارنده نمازهاي مستحبي پنجاه و يک رکعتي در شب و روز هستند. نمازگزاران و تهجد  کنندگان شب،  و روزه داران روز، امولشان را با پرداخت زکات پاک مي کنند و حج خانه خدا را بر پا مي دارند و از تمامي حرامهاي الهي پرهيز مي کنند.

شيعيان با چنين برجستگي و بالندگي در عصر امام صادق (ع) بروز و ظهور پيدا کردند و فضاي فرهنگي و اعتقادي جامعه را در دستان با کفايت خود گرفتند.

ولي مع الاسف ميدانداري شيعيان چندان دوام نيافت و استمرار آن با مشکل بزرگ مواجه گرديد. زيرا منصور دوانقي ( دومين خليفه عباسي ) پس از آن که پايه هاي حکومت استبدادي و شيطاني خويش را مستحکم نمود، بار ديگر فضا را بر امام جعفر صادق (ع) و شيعيانش تيره و تار کرد و اذيت ها و آزارهاي خويش را شدت بخشيد و آن قدر در اين راه زياده روي کرد تا اين که مرتکب جرم و جنايت عظيم گشت و دست خود را به خون امام جعفر صادق (ع) آغشته نمود. آن ظالم جنايتکار به حاکم خويش در مدينه دستور داد که امام صادق (ع) با زهر مسموم و به شهادت برساند.

به هر روي، امام جعفر صادق (ع) در 25 شوال سال 148 هجري قمري در مدينه به شهادت رسيد و در قبرستان بقيع در کنار قبور سه امام معصوم ديگر به خاک سپرده شد.

وهابيان امروزي که پيروان سلفي ها و خوارج عصر گذشته اند همانند اسلاف پليد و ناپاکشان با اهل بيت (ع) و شيعيان آنان دشمني و خصومت ورزيده و در قتل عام و کشتار بي گناهان به جرم پيروي از مکتب اهل بيت (ع) از هيچ تلاشي دريغ نمي ورزند و اخبار جنايت هاي ننگين آن ها هر روز از رسانه هاي گروهي جهان به گوش مي رسد. اين ناپاکان و پليدان شيطان مسلک در يک اقدامي خصومت آميز در هشتم شوال سال 1344 هجري قمري تمامي قبور امامان و بزرگان بقيع و سراسر خاک حجاز را تخريب و بقعه هاي مشرفه را از بين بردند. قبر شريف امام جعفر صادق (ع) در قبرستان بقيع نيز از اين هجوم وحشيانه در امان نماند.

هم اينک قبور چهارتن از امامان معصوم (ع) بدون هيچ گونه بنايي در قبرستان بقيع واقع شده و وهابيان خشن و بربر مزاج حتي اجازه يک سنگ نوشته را هم نمي دهند.اللهم العن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد و آخر تابع له علي ذلک .

• قبلی
• بعدی