تاریخ هجری قمری

ايجاد عقد اخوت ميان مسلمانان از سوي پيامبر(ص)

 ايجاد عقد اخوت ميان مسلمانان از سوي پيامبر(ص)/ دوازدهم ماه مبارك رمضان، سال اول هجري قمري

اسلام به عنوان يك دين حيات بخش و نشاط آفرين در جامعه انساني، هميشه مسلمانان را به وحدت و محبت و بالاتر از آن، به اخوت و برادري دعوت و همگان را به صلح و همزيستي مسالمت آميز فراخوانده است. در آيه اي از قرآن كريم آمده است: انّمَا الْمُؤْمِنُونَ اِخْوَهٌ فَأصْلِحُوا بَيْنَ اَخَوَيْكُمْ.(1) یعنی : مؤمنان، برادر يكديگرند و ميان دو برادر ديني، صلح و آشتي برقرار كنيد.

پيامبراكرم(ص) ، به محض ورود به مدینه منوره با معضل تفرقه و پراکندگی مسلمانان که ریشه در آداب و رفتار پیشین آنان داشت روبرو گردید . از یک طرف دو طایفه اوس و خزرج که انصار مدینه را تشکیل می دادند ، بیش از یک صد و بیست سال با هم در گیری و دشمنی داشتند و از طرف دیگر مهاجرانی که از مکه آمده بودند با انصاری که در  مدینه ساکن بودند ، تجانس چندانی با هم نداشتند و از سوی دیگر خطر هجوم مشرکان مکه و یا یهودیان مدینه و حد اقل اعمال نفوذ در طوایف مسلمان و ایجاد تفرقه بین آنان ، حکومت تازه تأسیس رسول خدا (ص) را تهدید جدی می نمود. بدین جهت رسول خدا (ص) پیش از تحقق هر حادثه ناگوار ، پیش بینی و چاره جویی لازم را انجام داد . آن حضرت طرح " پیمان برادری دینی " را مطرح و با استقبال مسلمانان مواجه گردید.(2)   

آن حضرت در روز دوازدهم ماه مبارك رمضان سال اول هجری قمري به امر پروردگار متعال، ميان سیصد نفر از مهاجر و انصار پيمان برادري بست و هر یک از آن دو را با دیگری برادر ديني نمود.(3)

به این گونه که حمزة بن عبد المطلب را با زید بن حارثه ، ابوبکر بن ابی قحافه را با خارجة بن زید خزرجی ، عمر بن خطاب را با عتبان بن مالک ، ابو عبیده را با سعد بن معاذ ، عبد الرحمن بن عوف را با سعد بن ربیع ، زبیر بن عوام را با سلمة بن سلامة و ...  برادر دینی نمود.(4)ابن هشام حمیری اسامی تمام برادران دینی را در کتابش را ذکر کرد . (5)

براساس گفتار دیگر ، معمولاً افرادي كه با هم تجانس فکری و رفتاری داشته و سابقه دوستي و رفاقت با هم داشتند، به دستور پیامبر(ص) برادر يكديگر شدند. مثلاً ابوبكر با عمر، طلحه با زبير، عثمان با عبدالرحمن، ابومسعود با ابوذر، سلمان با حذيفه، مقداد با عمار و همين طور ساير صحابه.

اما خود پيامبر(ص) در ميان تمامي ياران و فاميلان و صحابه خويش كسي را شايسته برادري خويش نديد، جز علي بن ابي طالب(ع) را و از آن پس، حضرت علي(ع) علاوه بر رابطه هاي گوناگون خويشاوندي و اسلامي با پيامبر(ص)، رسماً برادر ديني وي نيز محسوب گرديد و فضيلتي بزرگ بر فضايلش افزوده شد.(6)

از این که رسول خدا (ص) از بین همه یارانش حضرت علی (ع) را به برادری خویش برگزید ، اختلافی بین شیعه و اهل سنت نیست و مورخان مهم سنی مذهب این مطلب را که پیامبر (ص) دست علی بن ابی طالب (ع) گرفت و فرمود : " هذا اخی  " (7) نقل کرده اند ، ولیکن بدون این که اشاره ای به این مطلب داشته باشند که چنین کاری ، فضیلت بزرگی برای امیر مؤمنان (ع) بوده است ، به سادگی از کنارش گذشته و چیزی نگفته اند. در حالی که اگر این مطلب را آنحضرت در باره یکی از خلفا و یا یکی از صحابه مورد تأیید اهل سنت می فرمود ، چندین صفحه در باره اش گفت و گو کرده و اقوال و احادیث زیادی را نقل می کردند .

به هر روی ، اخوت حضرت علی (ع) با بهترین و برترین موجود عالم هستی ، موهبتی است که نصیب کسی نشده و خدا تنها امیر مؤمنان (ع) را شایسته این منقبت و فضیلت دانسته است .
 
زيرا حضرت علي(ع)، هم شأن و هم فكر پيامبر(ص) بود و آن حضرت درباره علي(ع) فرموده بود: أنت مني بمنزلة هارون من موسي، الاّ انّه لا نبيّ بعدي؛ اي علي! تو در نزد من، به منزله هارون در نزد موسي(ع) هستي، مگر اين كه پس از من، پيامبري نخواهد آمد.(8)

"ابن اثير" در كتاب معروف "اسدالغابة" گفت: پيامبر(ص) دوبار ميان خويش و علي(ع) عقد برادري بست و در هر دوبار به وي فرمود: أنت اخي في الدنيا و الآخرة.(9)
خود علي(ع) بارها فرمود: من بنده خدا و برادر رسول خدا(ص) هستم. اين جمله را پس از من، كسي ادّعا نخواهد كرد، مگر شخص دروغ گو.(10)
منابع:
1-    سوره حجرات(49)، آيه 10
2-    فروغ ابدیت ، ج 1 ، ص 458 ؛ السیرة النبویة ، ج2 ، ص324 
3-    فروغ ابدیت ، ج 1 ، ص 459 ؛ رمضان در تاريخ ، ص 92
4-    البدایة و النهایة ، ج3 ، ص 277 ؛ السیرة النبویة ، ج 2 ، ص 324
5-    سیرة النبی (ص) ، ج 2 ، ص 352 ؛ عیون الاثر ، ج 1 ، ص 265
6-    زندگاني چهارده معصوم(ع)[ترجمه اعلام الوري] ، ص 267
7-    السیرة النبویة ، ج2 ، ص324  ؛ البدایة و النهایة ، ج3 ، ص 277 ؛ سیرة النبی (ص) ، ج 2 ، ص 352 ؛ عیون الاثر ، ج 1 ، ص 265
8-    رمضان در تاريخ، ص 95
9-    همان، ص 98
10-    زندگاني چهارده معصوم(ع) [ترجمه اعلام الوري ] ، ص 268

• بعدی