امام محمد باقر(ع)

میلاد مسعود امام محمد باقر(ع)

میلاد مسعود امام محمد باقر(ع)

(اول رجب سال 57 هجری قمری)

امام محمد بن علی بن الحسین(ع)، معروف به امام باقر(ع) پنجمین امام شیعان و هفتمین معصوم خاندان عصمت و طهارت است که در نخستين روز ماه رجب و به روايتي در سوم صفر سال 57 هجری قمري در مدينه منوره ديده به جهان گشود.(1)

نام پدر بزرگوارش امام زين العابدين(ع) و مادرش ام عبدالله، فاطمه بنت امام حسن مجتبي(ع) است. بدين لحاظ وي هم از جانب پدر و هم از جانب مادر، علوي و فاطمي است و به همين منظور، وي را هاشمي بين هاشميين، علوي بين علويين و فاطمي بين فاطميين مي گويند.(2)
امام محمدباقر(ع) در محرم سال 95 قمري، پس از شهادت پدر بزرگوارش امام زين العابدين(ع) به مقام منيع امامت نايل آمد.

آن حضرت ، داراي لقب هايی چون باقرالعلوم، شاكر و هادي است و مشهورترين لقب آن حضرت، "باقر العلوم" یعنی شکافنده دانش مي باشد. زيرا وي در عصر خويش تلاش بلیغی در تولید علم و گسترش آن به عمل آورد.
در حقیقت وی پایه گذار نهضت بزرگ علمی بر اساس مکتب اهل بیت (ع) بود که پس از وی فرزندش امام جعفر صادق (ع) آن را به کمال و تعالی رسانید .كنيه مبارك وي، "ابوجعفر" مي باشد.(3)
امام زين العابدين(ع)، با اين كه داراي فرزنداني صالح و دارای فضایل  چندی بود، با این حال از ميان آنان، فرزند بزرگترش محمدباقر(ع) را به مقام امامت، شايسته دانست و با گفتار و رفتارخود ، وي را به جانشینی خود وامامت شيعيان منصوب كرد.
أبان بن عثمان از امام جعفرصادق(ع) روايت كرد: جابر بن عبدالله انصاري روزي بر امام علي بن الحسين(ع) وارد شد و در نزد وي، فرزند خردسالي را ديد. از آن حضرت پرسيد: اين چه كسي است؟ امام زين العابدين(ع) فرمود: وي فرزندم و صاحب امر (امامت) پس از من، محمدباقر است.(4)
امام محمدباقر(ع) هنگامي امر امامت را بر عهده گرفت كه جامعه اسلامي به خاطر بي كفايتي خلفاي بني اميه و رقابت قدرتمندان دستگاه خلافت و وزيران و حاكمان آنان، به انحطاط كشيده و هر روز نسبت به ارزش هاي والاي اسلامي فاصله مي گرفت و تفكرات و شبهات مغرضان و دشمنان اسلام، ايمان و عقيده مسلمانان را تضعيف و بي بنيه مي نمود.
امام باقر(ع) به مانند پدر گرامی اش امام زين العابدين(ع)، در محدودیت و مراقبت كامل خلفاي بني اميه و عاملان آنان، به ويژه حاكمان مدينه منوره قرار داشت و زمينه هیچ گونه اقدامات سياسي براي وي فراهم نبود .بدین لحاظ تلاش های خویش را در امور فرهنگي و علمي مبذول داشت تا جامعه اسلامي را از درون باز سازي و آگاهي و ايمان مسلمانان را تقويت نمايد. بدين جهت نخستين حوزه هاي علمي اسلامي را بر مبنای کلامی و فقهی مکتب اهل بیت (ع) پايه گذاري و شاگردان فراواني را با این مكتب حیات بخش آشنا كرد.
عالمان، فقيهان و مفسران بزرگ در برابر آن حضرت سر تسليم فرود مي آوردند و وي را مدح و ستايش مي كردند.
عبدالله بن عطاء مكي روايت كرد: هرگز علما را در نزد كسي كوچكتر و بي بنيه تر نديدم، آن مقداري كه آنان را در نزد ابي جعفر، محمدباقر(ع) مي ديدم.
هم چنين وي گفت: حكم بن عتيبه با آن كثرت علم و جلالت شأن كه در نزد مردم داشت، هرگاه در نزد محمدباقر(ع) قرار مي گرفت، چنان مي نمود كه طفل دبستاني است كه در نزد آموزگار خويش نشسته است.(5)
جابربن عبدالله انصاري روايت كرد كه پيامبراكرم(ص) به وي فرمود: اي جابر! اميد است در دنيا آن قدر بماني تا فرزندي از فرزندانم را كه از اولاد حسين(ع) است ديدار نمايي. نام وي محمد است "َيَبْقَرُ عِلْمَ الدينَ بَقَراً"؛ معارف ديني را تماما مي شكافد. پس هرگاه وي را ملاقات كردي، سلام مرا به وي برسان.(6)
امام محمدباقر(ع) در ايام امامت خويش با پنج تن از خلفای اموی معاصر بود. آنان عبارتند از : وليد بن عبدالملك، سليمان بن عبدالملك، عمر بن عبدالعزيز، يزيد بن عبدالملك و هشام بن عبدالملك . (7)
آن حضرت از همه آنان، غير از عمر بن عبدالعزيز، فشارهاي فراواني را متحمل شد و سرانجام در 57 سالگي به وسيله زهري كه ابراهيم بن وليد بن عبدالملك، حاكم مدينه به دستور هشام بن عبدالملك به وي خورانيده شد، در هفتم ذي حجه و به روايتي در ربيع الاول و يا ربيع الاخر سال 114 قمري به شهادت رسيد و در قبرستان بقيع، در جوار قبر شريف پدرش امام زين العابدين(ع) و عمويش امام حسن مجتبي(ع) به خاك سپرده شد.
----------------------------------------------------------

منابع:
1_ كشف الغمه، ج2، ص 318؛ منتهي الآمال ، ج2، ص 86؛ بحارالأنوار، ج46، ص 217؛ زندگاني چهارده معصوم (ترجمه اعلام الوري)، ص 368 ؛ مسار الشیعة ، ص33 ؛ تاج الموالید ؛ ص 39
2_ الارشاد، ص 508؛ منتهي الآمال،ج2، ص 86؛ وقايع الايام، ص 181.
3_ كشف الغمه،ج2، ص 318؛ منتهي الآمال، ج2، ص 87.
4_ اثبات الهداه، ج3، ص 34.
5_ تاج الموالید ، ص 39 ؛ وقايع الايام، ص 182؛ كشف الغمه، ج2، ص 319.
6_ الارشاد ص 509؛ وقايع الايام ص 182
7- تاج الموالید ، ص 41
(برگرفته از کتاب روزشمار تاریخ اسلام(ماه رجب و شعبان، تألیف سید تقی واردی، نشر دارالثقلین)