مساجد و زیارتگاهها

تجدید بنای کعبه توسط حضرت ابراهيم(ع) و فرزندش حضرت اسماعيل(ع)

تجدید بنای کعبه توسط حضرت ابراهيم(ع) و فرزندش حضرت اسماعيل(ع) در پنجم ذي قعده

خانه خدا، بنا بر تصریح قرآن کریم(که فرمود: «اِنَّ اَوّل بَیتٍ وُضع للنّاس لَلذی بِبکّة مُبارکاً وَ هُدیً للعالمین»(1) نخستین مکانی است که خداوند متعال برای عبادت بندگانش در روی زمین قرار داد و هیج مکان دیگری بر آن پیشی نگرفته است.

این خانه مقدس پس از آن که حضرت آدم(ع) و همسرش حضرت حوا(س) بر زمین هبوط کردند، به دست حضرت آدم(ع) ساخته شد و از آن پس در این مکان، خدای متعال عبادت می گردید و این حالت تا 2242 سال بعد ادامه یافت، تا این که ماجرای طوفان حضرت نوح(ع) به وقوع پیوست و طوفان همه جا را فرا گرفته و سطح زمین را به زیر آب فرو برد و مکان مکه معظمه نیز از آسیب آن در امان نماند. گرچه خانه خدا به زير آب نرفت و غرق نشد و بدين جهت، به "بيت العتيق" معروف گردید، وليكن آسيب هاي فراواني به ساختمان آن وارد گرديد و پس از طوفان به صورت تل سرخي درآمد و مردم از آن مكان، حوائج مي خواستند و قرباني مي كردند.

اما هنگامي كه حضرت ابراهيم(ع) به امر پروردگار متعال، همسر خویش هاجر(س) و كودك خردسالشان حضرت اسماعيل(ع) را از سرزمين شام به مكه معظمه هجرت داد و در آن مکان ساكن گردانيد، اين مكان به تدريج رونق يافت و حضرت ابراهيم(ع) از جانب خداي سبحان، مأموريت يافت كه كعبه را تجديد بنا كند.(2)

آن حضرت با همكاري و همياري فرزندش حضرت اسماعيل(ع) و ارشاد و راهنمايي جبرئيل(ع)، در پنجم ذي قعده سال 3429 هبوط آدم(ع)، چيدن ديوار كعبه را آغاز كرد و در بيست و هفتم ذي قعده آن را به پايان رسانيد و سپس حجرالاسود را كه از سنگ هاي بهشتي است، بر ديواره آن نصب كرد.(3)
طبق گفتار برخی از محدثان و مورخان اسلامی(اکثراً از اهل سنت) پایه های اصلی دیوار خانه خدا از سنگ های پنج کوه مقدس چیده شد که عبارتند از: حرا، طور سینا، طور زیت، جودی و لبنان.(4)
به هر روی، پس از تجدید بنای کعبه نخستين كساني که آن را طواف نمودند حضرت ابراهیم (ع) و پسرش حضرت اسماعیل (ع) بودند و آن گاه دست به آستان ربوبی بلند نموده و از خدا خواستند که از آنان قبول نماید.
قرآن كريم به اين داستان اشاره كرد و فرمود: وَ اِذْ يَرْفَعُ اِبْراهيمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَ اِسماعيلَ رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنّا، اِنَّكَ اَنتَ السَّميعُ الْعَليمُ.(5)
از آن پس، خانه خدا، مقدس ترين محل عبادت موحدان قرار گرفت و روز به روز، بر شوكت و عظمت آن، افزون گرديد.

اميرمومنان علي بن أبي طالب(ع) در باره قدمت و قداست خانه خدا فرمود: أنّ أوّل شيئ نزل من السّماءِ إلي الأرض لهو البيت الذي بِمكّة، انزله الله ياقوتة حمرا …(6)
يعني: نخستين چيزي كه از آسمان به زمين فرود آمد، همان خانه [مقدسي] است كه در مكه است. خداوند سبحان آن را به صورت ياقوت سرخ نازل فرمود…
آن حضرت در نهج البلاغه نیز فرمود: الا ترون ان الله سبحانه، اختبر الاوّلين من لدن آدم صلوات الله عليه الي الآخرين من هذا العالم باَحجار لا تضرّ و لا تنفع، و لا تبصر و لا تسمع، فجعلها بيته الحرام الذي جعله الله للناس قياما …(7)
يعني: آيا نمي بينيد كه خداوند سبحان، پيشينيان را از زمان حضرت آدم(ع) تا آخرين نفر از اين جهان، آزمايش نموده است به سنگ هايي [كه كعبه معظمه از آن بنا شده است و] نه زيان دارد و نه سود مي بخشد و نه مي بيند و نه مي شنود، پس آن سنگ ها را بيت الحرام خود قرار داد و آن را خانه اي براي [عبادت و پرستش] بندگان بر پا داشت.
منابع:
1- سوره آل عمران، آیه 96
2- نك: مجمع البيان، ج 2-1، ص 390؛ تفسير الميزان، ج2، ص 123 ؛ سبل الهدی والرشاد، ج 1 ، ص 147
3- وقايع الايام، ص 88؛ رحلة ابن بطوطة، ص 168
4- تاریخ مدینة دمشق، ج 2 ، ص 348
5- سوره بقره، آيه 127
6- مجمع البيان، ج 2-1، ص 389
7- نهج البلاغه، خطبه 234 (خطبه قاصعه)، فراز 28

• بعدی