سایر فعالیت ها

نشست مشترک مدیران پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی

نشست مشترک مدیران پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی در هفته پژوهش پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

به گزارش وب سایت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی(http://isca.ac.ir)، در چهارمین روز از چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناوری دفتر تبلیغات اسلامی و به مناسبت چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی ایران، نشست سرپرست و دو تن از مدیران گروه های پژوهشی پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی در مرکز همایش های غدیر قم برگزار شد.

سخنران اول، حجت الاسلام و المسلمین محمد هادی یعقوب نژاد(سرپرست پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی) بود که با اشاره به دقت نظر حضرت امام خمینی رحمت الله علیه درمورد طرح مسئله وحدت حوزه و دانشگاه در دهه 60 و نقش آن در نزدیکی حوزه و دانشگاه گفت: در آن زمان دانشگاه نماد روشنفکری و حوزه نماد دین بودند و با تایید یکدیگر کاری پیش نمی‌رود بلکه باید تحولی در اساس دو سازمان به وجود آید.

معاون پژوهش پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ادامه با بیان اینکه لازمه تولید علم شناخت داشته هاست، گفت: باید با نگرشهای نوین و انجام کارهای ستاره دار به این مهم توجه نمود. مصداق عملی و عینی از وحدت حوزه دانشگاه، مجموعه فعالیتهای پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی است که با تجمیع اساتید ارشد دانشگاهی و حوزوی در کنارهم مانند مرحوم دکتر عباس حری و حجت الاسلام خسروپناه و بسیاری دیگر از صاحبنظران دو مجموعه، به نتیجه بزرگی رسیده اند. البته ما پیرو غرب نیستیم اما استفاده از تجربیات دیگران یک حقیقت است. همچنانکه لفظ وسیله ارتباط با دیگران است در علوم نیز اصطلاحات ابزار ابراز مافی الضمیر اهل علم است. شناسایی اصطلاح و روابط آن مانند روابط هم ارزی، ساختار سلسله مراتبی از مهمترین مباحث در این بخش است. اصطلاحنامه دارای یک ساختار منطقی است که البته توسط علمای قدیم نیز درباره آن صحبت شده بود اما غربی ها آن را مدون کردند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تاکید بر جایگاه شناسی در اصطلاحنامه بر اساس نظم منطقی تصریح کرد: موضوع مهم ارزشهای افزوده ای است که بر آن مترتب است مانند: یکسان سازی شکلهای مختلف ارائه شده برای محتوا، شناخت علوم موجود، تسلط بر داشته ها، شناخت مباحث تورمی، علم سنجی و نقاط ضعف و کشف مرزها است و اصطلاحنامه های پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی با توجه به دارا بودن استانداردهای لازم بین المللی بارها از سوی مراکز مهم علمی مانند یونسکو و دیگر مراکز علمی مورد تقدیر قرار گرفته است.

سرپرست پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی در پایان با بیان اینکه انقلاب اسلامی کمک شایانی به بهبود شرایط پژوهش در کشور کرده است، گفت: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم طبق فرمایش مقام معظم رهبری نماد روشنفکری در حوزه بوده که پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی نیز درهمین راستا به عنوان اولین مجموعه ای که در جهان اسلام تزاروس‌های اسلامی را تهیه و تدوین کرده است تا کنون با بیش از ۳۵ مرکز علمی پژوهشی داخلی مانند بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور، دانشگاه امام صادق (ع)، موسسه امام موسی صدر، تبیان، و خارجی از کشورهای لبنان، عراق همکاری علمی برقرار کرده است که آن مراکز از بروندادهای مجموعه پژوهشکده بهره می‌جویند.
در ادامه جلسه حجت الاسلام و المسلمین سید تقی واردی مدیر گروه سازماندهی اطلاعات و مدارک پژوهشکده نیز ضمن تسلیت ایام وفات حضرت معصومه سلام الله علیها گفت: مأموریت گروه پژوهشی سازماندهی اطلاعات و مدارک اسلامی، استاندارد سازی، تحلیل محتوا، سازماندهی و بازنمون محتوای مدارك اسلامی با استفاده از نظام‌های سازمان‌دهی منابع است لذا این کار باید تجمیع تخصص‌های مختلف و بین رشته ای از نظر محتوایی رشته خاص و هم سازماندهی اطلاعات می‌باشد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با ذکر این موضوع که گروه های علمی این پژوهشکده مستقل نبوده بلکه مکمل یکدیگرند محصولات گروه سازماندهی اطلاعات را در بخش نمایه سازی حول سه محور بیان کرد: نمایه های ترکیبی موضوعی منابع اسلامی که در این محور، نمایه های موضوعی منابع به سه حالت انجام یافته اند:
۱. نمایه سازی موضوعی ترکیبی رشته های تخصصی علوم اسلامی مانند منابع اصول فقه، منابع علوم قرآنی، منابع کلام اسلامی، منابع کلام جدید، منابع اخلاق اسلامی و منابع معارف مهدوی و ۲. نمایه های موضوعی مجموعه آثاری: شامل نمایه آثار علامه شهید مطهری(ره)، نمایه آثار علامه حسن زاده آملی، نمایه آثار حجت الاسلام و المسلمین محمد تقی فلسفی، نمایه مجموعه آثار امام موسی صدر می‌باشد.

وی نمایه آثار بزرگان انقلاب را یکی از بخش های مهم فعالیت‌های گروه دانست و افزود: برجسته ترین نمایه های مجموعه آثاری، نمایه بیانات مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای(حفظه الله تعالی) است که کار آن از سال ۱۳۹۶ آغاز و هم اکنون ادامه دارد. تا کنون نزدیک به ده سال از بیانات معظم له نمایه شده اند که تعداد نمایه ها قریب به ۸۰۰۰ مورد است.
حجت الاسلام و المسلمین واردی در پایان نمایه های موضوعی پایان کتاب منشورات پژوهشگاه را نیز از فعالیت های نوین پژوهشکده برشمرد و گفت: این کار از زمستان ۱۳۹۵ آغاز شده و هم چنان ادامه دارد. تا کنون بیش از ۶۰ عنوان از تازه ترین کتاب های پژوهشگاه به صورت موضوعی نمایه شده است. همچنین نمایه های اجمالی موضوعی منابع اسلامی و نمایه های موضوعی پایان نامه های حوزوی با تعداد ۶۰۰۰ پایان نامه حوزوی نیز انجام پذیرفته است. همچنین برخی پروژه های مرتبط با قطب های فکری و فرهنگی دفتر تبلیغات اسلامی شامل: پروژه فقه هنر ، پروژه بانک اطلاعات سبک زندگی، پروژه بانک اطلاعات طلاق، پروژه بانک اطلاعات صداقت

در ادامه حجت الاسلام و المسلمین یعقوب نژاد در غیاب مدیر گروه تدوین سازمان های دانش، مأموریت این گروه پژوهشی را تولید اصطلاح نامه ها و فرهنگ نامه های علوم اسلامی و تدوین و بومی سازی سیستم های نوین اطلاعاتی به منظور ذخیره و بازیابی دقیق اطلاعات علوم اسلامی دانست و افزود: محصولات و آثار این گروه در حوزه های اصطلاحنامه و فرهنگنامه شامل ۱۶ مجلد در رشته های تخصصی علوم اسلامی با عناوین اصطلاحنامه منطق، اصطلاحنامه علوم قرآنی، فرهنگنامه علوم قرآنی، فرهنگنامه اصول فقه، اصطلاح ‏نامه اصول فقه‏، اصطلاح نامه اخلاق اسلامی، اصطلاحنامه اصلاح الگوی مصرف، اصطلاح نامه کلام اسلامی، مجموعه مقالات همایش اصطلاح‌نامه و کاربرد آن درمحیط الکترونیکی، درآمدی بر مبانی اصطلاح‌نامه علوم اسلامی، منهج تدوین معجم مصطلحات العلوم الاسلامیه، فرهنگ موضوعات وچکیده آثارشهید مطهری(ره)، اصطلاح نامه فلسفه اسلامی، اصطلاح‏نامه علوم حديث،‏ اصطلاح‏نامه معارف مهدوی و  اصطلاح‏نامه فقه است. که فرهنگنامه کلام اسلامی و اصطلاح نامه راویان حدیث، اصطلاح‏نامه فقه، اصطلاح‏نامه کلام جدید، ویرایش اصطلاح نامه اخلاق اسلامی، ویرایش اصطلاح نامه کلام اسلامی، نشر مکتوب نمایه های کلام اسلامی، ویرایش اصطلاح نامه علوم قرآنی، اصطلاح نامه حقوق، اصطلاح نامه ادیان، فرهنگنامه منطق، فرهنگنامه فلسفه اسلامی نیز در دست انجام است.

در بخش پایانی نیز دکتر علی میرعرب با بیان مأموریت گروه پژوهشی اشاعه اطلاعات و دانش، گفت: به کارگیری فناوری اطلاعات و انجام فعالیت های مطالعاتی و پژوهشی و طراحی و مدیریت سامانه‌های پژوهشی و کاربردی در حوزه اشاعه اطلاعات و دانش از این جمله است.
وی در ادامه با ذکر محصولات و آثار این گروه بیان داشت: از مهمترین این آثار پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی  است که کاملاً بومی با هدف سازماندهی و بازیابی اطلاعات حوزه‌های علوم اسلامی در چهار بخش اصطلاحنامه، فرهنگنامه، نمایه و منابع برپایه متدولوژی های روز طراحی، پیاده‌سازی و در حال توسعه است. در حال حاضر، نزدیک به یک میلیون رکورد اطلاعاتی در این پایگاه سازماندهی و قابل بازیابی است. همچنین پایگاه آیه یاب و روایت یاب و  پایگاه ویکی  که در آن جمعا قریب به ۶۶۰۰۰ اصطلاح نمایه ای گنجانده شده است.
وی در پایان ضمن تصریح به نقش واسطه ای گروه اشاعه اطلاعات و دانش در این پژوهشکده، کتابخانه دیجیتال را از دیگر محصولات شاخص مجموعه بیان کرد و گفت: نرم افزار کتابخانه دیجیتالی دفتر تبلیغات اسلامی در ۱۳۹۱ به عنوان اولین نرم‌افزار جامع یکپارچه کتابخانه، مرکز اسناد و آرشیو دیجیتال در کشور، با نگرشی نوین در زمینه نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای و اطلاع‌رسانی مبتنی بر استانداردهای بین‌المللی به ‌ویژه  UNIMARC،Z۳۹,۵۰  و OAI ارائه شده است.